Mindfulness en meditatie - meer dan een trend

Geschreven door Cindy Druyts (Konektis) - klinisch seksuoloog & EFT therapeut
Onderaan kan je diverse bronnen vinden die je kunnen helpen om (gratis) vertrouwd te worden met mediteren en mindfulness

 

Voel je je soms losgekoppeld van je lichaam, vooral na stressvolle of traumatische ervaringen? Is het moeilijk om tot rust te komen? Om in het hier en nu ten volle te zijn? Binnen Konektis werken wij vooral met mensen die een traumatische ervaring in het verleden hebben ervaren, maar in werkelijkheid is mindfulness en meditatie een belangrijke tool om in je toolbox te hebben als mens mét en zonder trauma. Het is ook iets dat van nature in ons zit, maar dat we vaak hebben afgeleerd in ons leven waarin er vaak weinig ruimte is voor vertragen en tot rust komen. Mindfulness en meditatie zijn de laatste jaren alsmaar populairder geworden, wat maakt dat heel wat mensen al beginnen te gruwelen wanneer iemand over één van beide praktijken. Wanneer we cliënten horen vertellen hoe andere professionals de toepassing aanprijzen als dé oplossing tot elk probleem, begrijpen we ook ten volle de weerstand. Mindfulness en meditatie zijn geen wondermiddeltjes. Wel zijn ze beiden heel zinvol om te integreren in je leven. Op deze pagina verkennen we dan ook graag enkele wetenschappelijke voordelen, uitdagingen en toegankelijke bronnen voor mindfulness en meditatie.

 

Het belang van mindfulness en meditatie

Mindfulness en meditatie zijn bewezen technieken die helpen bij het herstellen van de verbinding tussen lichaam en geest. Ze bieden voordelen zoals:

 

  • Verbeterd lichaamsbewustzijn: Vooral voor mensen met trauma, die vaak het gevoel hebben niet in verbinding te staan met hun lichaam, kan mindfulness helpen bij het herstellen van deze connectie (Kabat-Zinn, 1994).
  • Stressreductie: Regelmatige beoefening van mindfulness en meditatie kan de stressrespons verminderen en bijdragen aan een algeheel gevoel van welzijn (Hölzel et al., 2011).
  • Emotionele regulatie:  Mindfulness helpt bij het reguleren van emoties, wat cruciaal is voor zowel traumaoverlevenden als mensen die te maken hebben met chronische stress (Siegel, 2007).
  • Gunstige impact op je seksuele leven: Bewustzijn van je eigen sensaties, gevoelens en gedachten, ... In het hier en nu kunnen zijn, ... De impact van mindfulness op je zijn, heeft ook meteen aangename effecten op je seksuele leven. Het is niet voor niets dat seksuologen al sinds de jaren '70 een soort van mindfulnessoefening toepassen ('sensatie focus oefeningen') bij seksuele bezorgdheden. Dit werd ondertussen nog vaak aangetoond in de wetenschappelijke literatuur (onder meer door seksuoloog Lori Brotto).

 

Uitdagingen bij mindfulness en meditatie

Niet iedereen vindt het gemakkelijk om mindfulness en meditatie te beoefenen. Uitdagingen kunnen zijn:

  • Moeilijkheden bij concentratie:  Sommige mensen kunnen het moeilijk vinden om zich te concentreren tijdens mindfulness of meditatie, vooral in het begin. Hierdoor kan je het gevoel hebben te falen of hier niet goed in te zijn. Het is iets wat je jezelf eigen moet maken. Je mag dit met mildheid en op je eigen tempo aanpakken.
  • Confrontatie met oncomfortabele gevoelens:  Het proces kan oncomfortabele emoties of herinneringen naar boven brengen, wat soms ontmoedigend kan zijn. Het kan voor jou heel lastig zijn om bij jouw gevoelens te moeten blijven. Zoek hierin echt jouw eigen manier. Een klein voorbeeld: vaak wordt gezegd dat je je ogen moet sluiten. Het sluiten van de ogen kan bijzonder triggerend zijn  bij personen met een traumaverleden. Het is helemaal ok indien je ervoor kiest om je ogen geopend te houden. Je wil als persoon ook vaak graag weten waarom een bepaalde oefening zinvol is. De gratis training van Tara Brach is hierin ideaal: eerst wordt context geschetst, alvorens de oefening wordt gedaan. De link naar deze training kan je verder vinden.
  • Verkeerde verwachtingen: Er kan een misvatting zijn dat mindfulness en meditatie onmiddellijke of makkelijke oplossingen bieden, wat tot frustratie kan leiden.

 

Het verschil tussen meditatie en mindfulness

Beiden zijn gericht op het focussen van aandacht. Mindfulness helpt je aanwezig te zijn in het hier en nu, waar meditatie de geest traint om een staat van kalmte en ontspanning te bereiken.  Terwijl mindfulness en meditatie vaak door elkaar gebruikt worden, is het belangrijk om de verschillen tussen deze 2 praktijken te begrijpen:

 

  • Meditatie is een formele oefening van concentratie en bewustzijn. Het omvat vaak specifieke technieken om de geest te kalmeren en de concentratie te verbeteren. Meditatie kan worden beoefend in diverse vormen, zoals gefocuste aandacht, transcendente of bewegingsmeditatie.

  • Mindfulness  komt van origine uit het boeddhisme maar is tegenwoordig ook erg populair in de Westerse wereld omwille van de gunstige effecten op focus en concentratie. Het is meer een levenshouding of kwaliteit die men kan ontwikkelen. Het gaat over het bewust aanwezig zijn in het huidige moment, zonder oordeel. Mindfulness kan worden geïntegreerd in alledaagse activiteiten en hoeft niet per se een formele meditatiepraktijk te omvatten. Zo kan je bijvoorbeeld kiezen om tijdens je wandeling heel bewust je aandacht te richten op wat je hoort (bvb. fluitende vogeltjes), of tijdens het douchen heel bewust je aandacht richten op de sensatie van je washandje op je huid. Je kan mindful wandelen, dansen, afwassen, ... 

 

In je dagelijkse leven mindfulness en meditatie integreren

Begin vooral op een manier die bij jou passend is. Enkele dagen op stilteretraite gaan zonder enige ervaring in meditatie kan nogal hoog gegrepen zijn, en hoeft zeker en vast geen doel op zich te zijn. Het vermogen om elke dag enkele minuten mindful een activiteit uit te oefenen kan je leven als ontzettend veranderen. Leg jezelf dus geen doelen op die niet haalbaar voor je zijn, en gun jezelf de tijd om te exploreren wat werkt.

 

Schrijf je in voor een mindfulnesscursus in je buurt. Enkele mutualiteiten organiseren dit bvb. op regelmatige basis voor hun leden aan een interessanter tarief.  In Antwerpen is de mIndfulnesstraining, aangeboden in de stresskliniek van ZNA zeker de moeite waard.

Je kan ook prima van thuis uit aan de slag. Er zijn meerdere geleide meditaties online te vinden. In het Nederlands zijn de "nog 9 minuten" meditaties en de meditaties van Edel Maex zeker aanraders. In het Engels is 40 dagen Mindfulness Daily van Tara Brach en Jack Kornfield zeker het overwegen waard. Op de website van Lori Brotto  kan je ook gratis Engelstalige mindfulness-opnames vinden specifiek gericht op mindfulness en seksualiteit.

 

Bronnen

  1. Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever You Go, There You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life. Hyperion.
  2. Hölzel, B. K., Lazar, S. W., Gard, T., Schuman-Olivier, Z., Vago, D. R., & Ott, U. (2011). How does mindfulness meditation work? Proposing mechanisms of action from a conceptual and neural perspective. Perspectives on Psychological Science, 6(6), 537-559.
  3. Siegel, D. J. (2007). The Mindful Brain: Reflection and Attunement in the Cultivation of Well-Being. W. W. Norton & Company.
  4. Nog9Minuten website: www.nog9minuten.com
  5. Gratis Training 'Mindfulness Daily' van Tara Brach en Jack Kornfield: Tara Brach's website 
  6. Meditaties van Edel Maex: https://www.levenindemaalstroom.be/nl/luisteren
  7. Meditaties van Lori Brotto: https://www.loribrotto.com/mindfulness-recordings