Lichen Sclerosus (LS)

Lichen sclerosus herkennen

Twee kenmerken zijn zeer typerend voor lichen:

• Uitzicht van de huid: de huid ziet er fragiel uit en lijkt wat gekreukt. het doet denken aan sigarettenpapier.
• Intense jeuk.

Dit kan lokaal blijven of zich over een groter deel van de vulva verspreiden. Als de aandoening voortschrijdt, kan deze de anatomie van de vulva ernstig veranderen door littekenvorming en adhesies, vooral rond de clitoris en de kleine schaamlippen. Dit maakt seksuele opwinding en penetratie soms vrijwel onmogelijk.

Wat veroorzaakt lichen sclerosus?

Lichen sclerosus wordt beschouwd als een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het immuunsysteem ten onrechte gezonde huidcellen aanvalt, wat leidt tot chronische ontsteking en huidbeschadiging. De exacte oorzaak van LS is onbekend, maar genetische aanleg en hormonale veranderingen lijken een rol te spelen. LS kan ook samengaan met andere auto-immuunziekten zoals schildklieraandoeningen en vitiligo.

Wat zijn de symptomen van lichen sclerosus?

De symptomen van lichen sclerosus variëren van mild tot ernstig en kunnen aanzienlijke ongemakken veroorzaken. De belangrijkste symptomen zijn:

• Intense jeuk en branderigheid: Vooral rond de vulva.
• Pijn en scheuren van de huid: De huid wordt dun, scheurt makkelijk en kan pijn doen bij aanraking of tijdens seksuele activiteit.
• Veranderingen in de vulvaire anatomie: Adhesies en littekenvorming kunnen de clitoris begraven (clitorale fimosis) en de kleine schaamlippen doen krimpen.
• Dyspareunie: Pijn tijdens geslachtsgemeenschap door de fragiele huid en vernauwing van de vaginale opening.
• Verminderde clitorale sensatie: Door littekenvorming kan het moeilijker worden om opwinding en orgasme te bereiken.
• Huidveranderingen: De huid kan zijn kleur verliezen en krijgt een gekreukeld, wasachtig uiterlijk.

Wat is lichenificatie?

Lichen sclerosus valt onder de bredere categorie van lichenificatie, een verdikking van de huid door krabben en wrijven.Er bestaan nog andere vormen van lichen die aanzienlijk minder vaak voorkomen zoals lichen planus en lichen simplex chronicus.

Wat zijn de risico’s van lichen sclerosus?

Een van de grootste zorgen bij lichen sclerosus is het verhoogde risico op vulvakanker. Ongeveer 6% van de vrouwen met LS ontwikkelt vulvakanker, vooral wanneer de aandoening niet goed wordt behandeld. Langdurige, onbehandelde LS kan ook leiden tot progressieve littekenvorming en blijvende veranderingen in de vulvaire anatomie, wat het dagelijkse leven en seksuele activiteiten ernstig beïnvloedt.

Hoe wordt lichen sclerosus behandeld?

Hoewel lichen sclerosus niet volledig kan worden genezen, kan het effectief worden beheerd met de juiste behandeling. De focus ligt op het verminderen van ontstekingen en het voorkomen van verdere littekens. Enkele behandelingsopties zijn:

• Medicatie: Dit wordt bepaald door de behandeld arts. In de praktijk zien we dat er vaak wordt geopteerd voor volgende topische (zalf) behandeling: 
  • Dermate zalf (clobetasol): een steroïde zalf die ontstekingen vermindert en de huid helpt herstellen is vaak de eerste keuze van een arts in de behandeling. De symptomen verbeteren vaak binnen enkele weken.
  • Hydraterende zalf: een zalf die ervoor zorgt dat de broze huid voldoende wordt gehydrateerd.
• Bekkenbodemfysiotherapie: Dit kan helpen bij het herstellen van schade die is ontstaan omwille van de littekenvorming, alsook de spanningsklachten die je mogelijk ervaart (zie pijncirkel)
• Seksuologische therapie

Wat zijn de langetermijnperspectieven?

Lichen sclerosus vraagt vaak een levenslange behandeling om de aandoening onder controle te houden en het risico op verdere complicaties, zoals vulvakanker, te monitoren. Regelmatige medische controles zijn nodig om de progressie van de ziekte in de gaten te houden en de behandeling, wanneer nodig, aan te passen.

Conclusie

Lichen sclerosus is een ernstige maar behandelbare aandoening. Vroege diagnose en een goed behandelingsplan kunnen de symptomen effectief verminderen en verdere schade voorkomen. Als je symptomen ervaart die wijzen op LS, is het belangrijk om medische hulp te zoeken en een lange termijn behandelplan te volgen om de aandoening onder controle te houden en je kwaliteit van leven te verbeteren.